Thực hư chuyện xe ô tô số sàn tiết kiệm nhiên liệu hơn xe số tự động

Đa số người lái xe có quan niệm đi xe số sàn tiết kiệm nhiên liệu hơn so với xe số tự động. Tuy nhiên, nhận định này không phải lúc nào cũng đúng.

Khi chọn mua một chiếc xe ô tô, hầu như ai cũng cân nhắc về các chi phí bỏ ra. Ngoài giá xe, các tiện nghi được sở hữu thì yếu tố mức tiết kiệm nhiên liệu là một tiêu chí quan trọng mà người dùng xe phải cân nhắc. Với câu hỏi: “Xe số sàn và xe số tự động, xe nào tiết kiệm nhiên liệu hơn?” rất nhiều người trả lời là xe số sàn. Ngay cả các nhà sản xuất, phân phối cũng đưa ra đánh giá này khi giới thiệu về các dòng xe. Tuy nhiên, để đánh giá một cách chính xác về vấn đề này thì còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau.

Cơ chế hoạt động của hộp số sàn và hộp số tự động

Hộp số nhìn chung đều được sử dụng cho mục đích thay đổi tỉ số truyền, nhằm thay đổi mô men xoắn ở các bánh xe chủ động của ô tô, để tốc độ xe có thể thay đổi phù hợp với sức cản từ bên ngoài. Để xe chuyển động được thì tốc độ xe phải lớn hơn các sức cản khi chuyển động như: sức cản lăn, sức cản gió, sức cản gradient trên đường dốc. Điểm khác nhau giữa hộp số sàn và hộp số tự động là hộp số sàn thao tác bằng tay, điều khiển hệ thống ly hợp (côn), thông qua việc thay đổi gài các bánh răng tạo nên giá trị tỷ số truyền khác nhau giữa trục sơ cấp và thứ cấp.

Bánh răng của hộp số sàn
Bánh răng của hộp số sàn

Trong khi đó, hộp số tự động thông qua hệ thống bánh răng hành tinh sẽ thực hiện hết những nhiệm vụ phức tạp đó. Hộp số tự động chỉ có chân ga và chân phanh, trong khi hộp số sàn còn có bàn đạp ngắt ly hợp. Đây cũng chính là điểm khiến xe số tự động bị đánh giá là “ăn xăng” hơn, số tự động phải mất năng lượng vận hành bơm thủy lực để cung cấp áp lực dầu tác động vào các ly hợp bên trong. Xe số sàn không cần bơm, chỉ cần ly hợp theo lực đẩy chân tài xế nên tiết kiệm năng lượng hơn.

Bộ bánh răng hành tinh ở hộp số tự động
Bộ bánh răng hành tinh ở hộp số tự động

Ngoài ra, hộp số tự động còn cho phép xe dừng trong khi vẫn cài số và không cần tắt máy. Bộ biến mô nối động cơ với hệ truyền động thông qua tác động dòng chất lỏng trong hộp biến mô. Hiện tượng trượt có thể xảy ra trong khi vận hành khiến cho hiệu suất sử dụng năng lượng bị giảm, trong khi đó hộp số sàn hiệu quả hơn do ly hợp ma sát.

Không phải lúc nào xe số sàn cũng tiết kiệm nhiên liệu hơn xe số tự động

Trên lý thuyết, cơ chế hoạt động của hộp số sàn và hộp số tự động đã cho thấy sự ưu việt hơn trong tiết kiệm nhiên liệu của xe số sàn, đúng như nhiều người vẫn nghĩ. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp điều này không hoàn toàn chính xác. Trước tiên, mức độ tiết kiệm xăng còn tùy thuộc vào điều kiện lái. Không thể phủ nhận trên đường trường xe số sàn tiết kiệm xăng hơn, nhưng nhiều nghiên cứu đã cho thấy xe số tự động tiêu hao ít nhiên liệu hơn nếu đi trong thành phố.

Trong điều kiện thành phố, xe thường xuyên dừng đèn đỏ, tắc đường,… nhằm giúp xe nhả côn nhẹ nhàng để lăn bánh sau khi dừng, các nhà sản xuất thường thiết kế tỷ số truyền thấp ở xe số sàn để mô men xoắn tăng nhiều lần và ly hợp trượt ít hơn. Điều này giúp xe tăng tốc tốt nhưng vòng tua động cơ cao khiến xe tiêu hao nhiều nhiên liệu. Với hộp số tự động, các nhà sản xuất có thể tăng 2 lần mô men xoắn vào lúc xe bắt đầu di chuyển. Lúc này, hộp số không cần đưa về tỷ số truyền thấp như số sàn, động cơ chạy ở vòng tua thấp giúp tiết kiệm nhiên liệu.

Trong điều kiện thành phố xe số sàn tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn do tỷ số truyền thấp
Trong điều kiện thành phố xe số sàn tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn do tỷ số truyền thấp

Bên cạnh đó, cũng cần phải xét đến yếu tố phong cách lái. Động cơ số sàn cho phép tiết kiệm nhiên liệu hơn do người lái có thể chủ động chuyển cấp số, nhưng không phải ai cũng tận dụng được điều này. Việc sử dụng hộp số sàn khá phức tạp do gồm rất nhiều thao tác, rất nhiều tài xế không thành thạo có thể gây lãng phí nhiều xăng hơn mức cần thiết. Chẳng hạn như người lái đi số sàn thường sang số vào lúc vòng tua máy cao trong khi số tự động cho phép tự động chuyển số phù hợp với tốc độ.

Một yếu tố khác khiến định kiến số tự động hao xăng không còn phù hợp ở thời điểm hiện tại là hộp số tự động hiện nay đã được các nhà sản xuất cải tiến không ngừng để nâng cao mức tiết kiệm nhiên liệu. Các loại xe với hộp số tự động nhiều cấp ra đời đã đe dọa vị trí của xe số sàn. Những số tiến được bổ sung giúp động cơ phân phối sức mạnh đều lên các bánh xe khi hoạt động ở tốc độ động cơ thấp, giảm tiêu hao nhiên liệu.

Thao tác điều khiển xe số sàn khá phức tạp
Thao tác điều khiển xe số sàn khá phức tạp

Đặc biệt, hộp số vô cấp CVT được sử dụng ngày càng rộng rãi với ưu điểm có thể liên tục thay đổi tỷ số truyền để phù hợp nhất với điều kiện lái, cũng giúp xe số tự động đạt được mức tiêu hao nhiên liệu hơn so với số sàn truyền thống. Mặc dù hộp số vô cấp này có cơ chế hoạt động khác với số tự động thông thường nhưng vận hành hoàn toàn giống nhau.

Chúng ta vẫn không thể hoàn toàn khẳng định hộp số nào ưu việt hơn khi mà nó tùy thuộc vào nhiều yếu tố như hoàn cảnh lái, phong cách lái, số cấp,… Có một điều chắc chắn là xe ô tô số tự động ngày càng được cải tiến hiệu quả tiết kiệm không kém gì số sàn, thậm chí còn có trường hợp ưu việt hơn.

Dũng Hà

Bình luận

Email của bạn sẽ không công khai.

*