Thực hư về việc bỏ quy định bình chữa cháy xe ô tô, kinh nghiệm mua và sử dụng bình cứu hoả ô tô.
Thực hư việc bỏ quy định bình chữa cháy xe ô tô
Vào năm 2014, Chính phủ ban hành Nghị định 79, trong đó có quy định xe ô tô từ 4 chỗ trở lên bắt buộc phải trang bị bình chữa cháy. Năm 2015, Bộ Công an ban hành Thông tư 57 hướng dẫn về định mức trang bị phương tiện phòng cháy và chữa cháy đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Theo đó, xe ô tô từ 4 – 9 chỗ phải trang bị 1 bình chữa cháy dưới 4 kg hoặc dưới 5 lít. Nếu vi phạm quy định, chủ xe sẽ bị phạt tiền từ 300.000 – 500.000 đồng.
Quy định này đã gây ra không ít ý kiến trái chiều. Nhiều chủ xe lo lắng về chất lượng bình cứu hoả và nguy cơ bình cứu hoả phát nổ nếu cất giữ trên xe trong mùa nắng nóng.
Sau 4 năm triển khai, quy định về việc xe ô tô từ 4 – 9 chỗ ngồi phải lắp bình cứu hoả đã chính thức bãi bỏ kể từ ngày 10/1/2021. Cụ thể năm 2020, Chính phủ ban hành Nghị định 136, trong đó không bắt buộc xe ô tô từ 4 – 9 chỗ phải trang bị bình cứu hoả như quy định tại Nghị định 79/2014.
Theo Nghị định 136/2020 mới, xe ô tô từ 4 – 9 chỗ ngồi chỉ cần tuân phủ điều kiện hoạt động đã được kiểm định, vật tư, hàng hóa bố trí, sắp xếp trên xe bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy. Thay đổi này chỉ áp dụng với oto từ 4 – 9 ngồi, các loại xe oto trên 9 chỗ ngồi vẫn phải trang bị bình cứu hoả theo quy định về bình chữa cháy trên xe ô tô như trước.
Các loại bình cứu hoả ô tô
Có 4 loại bình cứu hoả là dạng bột khô, dạng khí, dạng nước và dạng bọt.
Bình cứu hoả bột khô (Powder)
Bình cứu hoả bột khô (hệ MFZ) là loại bình sử dụng chất chữa cháy dạng bột khô. Loại bột này hoạt động theo nguyên lý làm loãng nồng độ Oxy. Theo đó bột sẽ tác dụng với nhiệt sinh ra khí CO2 khiến đám cháy không đủ Oxy sẽ tự tắt.
Ưu điểm:
- Phù hợp với các đám cháy có chế phẩm xăng, dầu…
- Khó bị ẩm, thời hạn sử dụng dài
- Không độc hại, không gây ô nhiễm môi trường
- Không nguy hiểm nếu tiếp xúc với cơ thể người
- Trọng lượng nhẹ, tính linh động cao
- Giá rẻ
Nhược điểm:
- Bột cháy có thể dập tắt đám cháy trên các thiết bị điện tử nhưng cặn chất để lại sẽ làm thiết bị hư hại nặng
- Sau khi dập tắt đám cháy, cặn chất để lại khó vệ sinh
- Đám cháy có khả năng tái phát nếu chưa tắt hẳn
Bình cứu hoả CO2 (Carbon Dioxide)
Bình cứu hoả khí CO2 (hệ MT) là loại bình sử dụng chất chữa cháy dạng khí CO2 được nén lỏng trong bình áp suất cao. Loại bình này hoạt động theo nguyên lý làm ngạt. Khí CO2 sẽ làm loãng Oxy khiến đám cháy tự tắt.
Ưu điểm:
- Thời gian dập tắt đám cháy nhanh
- Không độc hại, không gây ô nhiễm môi trường
Nhược điểm:
- Trọng lượng nặng
- Có thể gây bỏng lạnh nếu phun vào cơ thể người
- Không dùng với không gian kín, không có lối thoát an toàn
Bình cứu hoả bọt
Bình cứu hoả bọt (foam) là loại bình sử dụng chất chữa cháy dạng bọt. Loại bình này hoạt động theo nguyên lý cách ly. Bọt chữa cháy sẽ tạo một lớp màng phủ lên vật cháy để cách ly Oxy với vật cháy.
Ưu điểm:
- Không độc hại, không gây ô nhiễm môi trường
- Ngăn chặn đám cháy tái phát
Nhược điểm:
- Chỉ chữa cháy hiệu quả khi bọt phủ kín vật cháy nên vật cháy càng lớn thì bọt sử dụng phải càng nhiều
Bình cứu hoả nước (water)
Bình cứu hoả gốc nước là loại bình sử dụng chất chữa cháy dạng dung dịch gốc nước. Đây thường là dung dịch chữa cháy có nguồn gốc sinh học.
Ưu điểm:
- Không độc hại, không gây ô nhiễm môi trường
- Không gây tổn thương cho cơ thể người
- Có thể dùng cho cơ thể người để tạo ra lớp cách nhiệt
- Ngăn chặn đám cháy tái phát
- Hiệu quả chữa cháy tốt, giảm nhiệt nhanh
- Không phải xử lý hậu quả sau cháy
Đa phần bình cứu hoả ô tô hiện nay sử dụng dạng bột. Bởi dạng bột chữa cháy hiệu quả với các chế phẩm xăng, dầu… và không gây hại khi lỡ tiếp xúc với người. Loại bình này cũng có trọng lượng nhẹ nên dễ cất giữ và sử dụng. Giá bán khá rẻ.
Các loại trọng lượng bình chữa cháy ô tô
Bình cứu hoả cho xe có rất nhiều loại trọng lượng và dung tích khác nhau.
- Bình cứu hoả mini có các loại: 500 ml, 1.000 ml…
- Bình cứu hoả cỡ trung có các loại: 1 kg, 2 kg…
- Bình cứu hoả cỡ lớn có các loại: 4 kg, 6 kg…
Tuỳ theo loại xe mà người mua chọn loại kích thước, trọng lượng bình chữa cháy phù hợp. Theo quy định, chủ xe trang bị bình cứu hoả có trọng lượng hoặc dung tích theo xe như sau:
- Xe ô tô từ 4 – 9 chỗ ngồi: 1 bình dưới 4 kg hoặc dưới 5 lít.
- Xe ô tô từ 10 – 15 chỗ ngồi: 1 bình từ 4 kg – 6 kg hoặc từ 5 lít – 9 lít.
- Xe ô tô từ 16 – 30 chỗ ngồi: 1 bình dưới 4 kg hoặc dưới 5 lít, và 1 bình từ 4 kg – 6 kg hoặc từ 5 lít – 9 lít.
- Xe ô tô trên 30 chỗ ngồi: 1 bình dưới 4 kg hoặc dưới 5 lít, và 2 bình từ 4 kg – 6 kg hoặc từ 5 lít – 9 lít.
Lưu ý bảo quản bình chữa cháy trên ô tô an toàn
Đa phần các loại bình cứu hỏa mini cho ô tô thường chỉ chịu được ngưỡng nhiệt độ dưới 55 độ C. Trong khi ở nước ta vào mùa hè nhiệt độ tăng khá cao. Nếu xe ô tô đậu giữa trưa nắng nhiệt độ ngoài trời hơn 40 độ C thì nhiệt độ trong xe có thể tăng lên 58 – 60 độ C. Những khu vực dễ hấp thụ nhiệt như taplo, vô lăng, kính lái… nhiệt độ có thể tăng 70 – 80 độ C.
Nhiệt độ tăng cao sẽ có thể khiến áp suất chất cháy trong bình chữa cháy tăng cao. Nếu áp suất vượt ngưỡng dễ gây cháy nổ rất nguy hiểm. Do đó khi cất giữ bình chữa cháy trong xe cần lưu ý các điều sau:
Không đặt bình chữa cháy ở nơi có nhiệt độ cao
Khi nhiệt độ môi trường cao, vượt quá mức giới hạn của bình chữa cháy sẽ khiến thể tích chất chữa cháy trong bình tăng cao. Vì vậy, để an toàn thì không nên để bình chữa cháy trong ô tô ở những nơi bị ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp như taplo, khay/hộc để đồ ở khu vực hàng ghế trước.
Đặt bình chữa cháy ở nơi trong tầm với của tài xế
Để có thể xử lý nhanh nhất nếu xảy ra hoả hoạn nên đặt bình chữa cháy ở những nơi trong tầm tay của tài xế. Theo lời khuyên từ hãng xe Volvo, vị trí đặt bình chữa cháy trên ô tô nên là phía dưới của ghế tài hoặc đặt ở chỗ để chân của ghế phụ (ghế hành khách bên cạnh). Không nên đặt bình chữa cháy ở chỗ để chân ghế tài bởi sẽ gây vướng víu khi tài xế điều khiển chân ga/phanh/côn…
Hạn chế di chuyển bình chữa cháy
Trong quá trình bảo quản, hạn chế di chuyển bình chữa cháy. Nếu có nên di chuyển nhẹ nhàng tránh va đập mạnh bởi có thể khiến áp suất trong bình tăng rất dễ gây cháy nổ.
Cách sử dụng bình chữa cháy ô tô
Hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy mini ô tô:
- Lắc bình nhẹ để chất cháy trộn đều
- Tháo nắp/khoá bảo vệ trên miệng
- Giữa bình thẳng đứng
- Nhấn nút phun vào đám cháy đến khi đám cháy được dập tắt
Những lưu ý khi sử dụng bình chữa cháy ô tô:
- Đứng ở đầu hướng gió sẽ giúp đám cháy nhanh được dập tắt hơn.
- Khi phun bình chữa cháy nên đứng cách đám cháy tối thiểu 1 m để đảm bảo an toàn.
- Đối với chất cháy là xăng dầu, không phun một chỗ mà phun bao quanh để chất chữa cháy bao trùm toàn bộ chất cháy.
- Ngay sau khi mua bình chữa cháy ô tô, chủ xe nên thử xịt một ít trước để vừa kiểm tra bình, vừa nắm rõ được cách sử dụng.
- Chú ý đến thời hạn sử dụng bình và tình trạng bình chữa cháy. Đối với bình chữa cháy dạng bột thì thời hạn sử dụng thường 5 năm. Với dạng khí CO2 thì tuỳ vào lượng khí còn bên trong bình, có thể kiểm tra bằng cách cân lượng trọng lượng bình.
Bình Phạm
Câu hỏi thường gặp về bình chữa cháy ô tô
📌 Bình chữa cháy có mấy loại?
Trả lời: Bình chữa cháy có 4 loại: dạng bột khô, dạng khí, dạng nước và dạng bọt.
📌 Bình chữa cháy mini có nổ không?
Trả lời: Trên các bình chữa cháy mini, nhà sản xuất thường có khuyến cáo không để bình trong môi trường nhiệt độ trên 50 độ C. Bởi nhiệt độ cao có thể làm áp suất chất chữa cháy bên trong tăng theo, dẫn đến hiện tượng nổ.
📌 Bình chữa cháy có hạn sử dụng không?
Trả lời: Tất cả các bình chữa cháy đều có hạn sử dụng. Với các loại bình chữa cháy chỉ sử dụng 1 lần nếu hết hạn nên thay mới. Với các loại bình có thể nạp sạc thì hết hạn có thể nạp sạc lại.
