Hơn 200 năm hình thành và phát triển, ngành công nghiệp ô tô ghi dấu ấn sâu sắc vào bức tranh nền kinh tế toàn cầu.
Tổng quan về lịch sử phát triển ngành ô tô
Từ những cỗ máy thô sơ chạy bằng hơi nước ở thế kỷ 18, ngành ô tô đã trải qua nhiều thăng trầm, vươn lên trở thành một trong những lĩnh vực trụ cột của nền kinh tế. Ngày nay, nhân loại không khỏi trầm trồ trước những chiếc xe điện sang trọng, hiện đại và tiện nghi.
Dù vậy, đến nay vẫn còn nhiều tranh luận về sự ra đời của chiếc xe hơi đầu tiên. Từ “ô tô” bắt nguồn từ tiếng Anh “automobile”, mang ý nghĩa “tự động chuyển động”. Theo định nghĩa này, nhiều ý kiến cho rằng chiếc xe hơi đầu tiên vận hành bằng động cơ hơi nước là do Nicolas Joseph Cugnot chế tạo vào năm 1770.
Bên cạnh đó, một số luồng nhận định xe hơi có nguồn gốc từ năm 1876. Bởi Nicolaus Otto đã phát minh xe sử dụng động cơ đốt trong có tạo hình và động cơ gần gũi với xe ô tô ngày nay nhất. Nổi bật là những chiếc xe được chế tạo từ Karl Benz, Wilhelm Maybach, Gottlieb Daimler.
Vì vậy, để biết chính xác chiếc xe hơi đầu tiên ra đời khi nào là vấn đề khó nói. Nhưng theo các báo cáo trước đó thì Karl Benz là người tạo ra xe ô tô đầu tiên vào năm 1885 – 1886 (nguồn: Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ).
Một số cột mốc lịch sử phát triển ngành ô tô đáng chú ý như:
- Năm 1884, tại Wolverhampton (Anh), Thomas Parker phát minh ra xe hơi chạy bằng điện.
- Năm 1889, Gottlieb Daimler và Wilhelm chế tạo thành công chiếc xe chạy bằng xăng đầu tiên trên thế giới.
- Năm 1892, ô tô được đưa vào sản xuất hàng loạt và trở thành phương tiện di chuyển ở Chicago (Mỹ).
- Năm 1907, đại diện Châu Á là Nhật Bản cho ra mắt chiếc ô tô đầu tiên có tên gọi “Takkuri” do Uchiyama Komanosuke là người chế tạo.
- Năm 1952, thị trường ô tô Nhật có sự khởi sắc, các hãng xe Honda, Toyota, Nissan nhanh chóng vươn lên dẫn đầu thị trường.
- Năm 1997, hãng Toyota chính thức giới thiệu đến thị trường thế giới mẫu xe trang bị khối động cơ Hybrid đầu tiên, xe có tên gọi là Toyota Prius.
Lịch sử phát triển xe ô tô chạy bằng động cơ đốt trong
Năm 1889 là thời điểm đánh dấu bước ngoặt của lịch sử phát triển ngành ô tô, ngành công nghiệp này cho ra đời chiếc xe chạy bằng xăng đầu tiên do Gottlieb Daimler và Wilhelm Maybach chế tạo. Chiếc ô tô này được trang bị động cơ hai xi lanh và hộp số 4 cấp, đạt tốc độ tối đa lên đến 10 dặm/h (khoảng 16 km/h), nhanh gấp 1,5 lần so với xe ngựa.
Sự ra đời của xe hơi chạy bằng xăng đã đặt dấu chấm kết thúc cho thời kỳ xe ngựa. Những cỗ xe thô sơ, cồng kềnh dần được thay thế bởi chiếc xe hiện đại, tiện nghi và mạnh mẽ.
Năm 1892, ô tô được đưa vào sản xuất hàng loạt và chính thức trở thành phương tiện di chuyển tại Chicago (Mỹ). Ở thời điểm này, xe ô tô trang bị hệ thống đánh lửa bằng điện, bộ bơm dầu tự động và có tốc độ khoảng 20 km/h.
Mặc dù Đức là “cái nôi” đưa xe hơi vào sản xuất số lượng lớn, nhưng Mỹ mới chính là đất nước đưa ngành công nghiệp ô tô lên đỉnh cao. Trong giai đoạn đầu, thị hiếu của thị trường là những chiếc xe xa hoa, đắt tiền như Cadillac hay Pascal.
Trong bối cảnh đó, Henry Ford xuất hiện như “một kẻ đi ngược dòng”. Ông áp dụng dây chuyền lắp ráp tự động và chia nhỏ công việc thành từng phần cho các công nhân. Từ đó tạo ra nhiều chiếc xe hơi giá rẻ chỉ 1.000 USD. Chính tầm nhìn và quyết định liều lĩnh này đã đưa Henry Ford trở thành huyền thoại trong ngành công nghiệp ô tô Mỹ. Các hãng xe khác cũng nhanh chóng nắm bắt và phát triển thị trường mới mà Ford đã tạo ra. Nhờ đó bộ ba hãng xe lớn nhất Mỹ là Ford, Chrysler và GM được hình thành.
Bên cạnh châu Âu và châu Mỹ, Nhật Bản cũng là một quốc gia có nền công nghiệp ô tô phát triển mạnh mẽ (những quốc gia trên góp phần mạnh mẽ trong lịch sử phát triển ngành ô tô). Năm 1907, chiếc xe hơi đầu tiên của đất nước “Hoa Anh Đào” được sản xuất với tên gọi “Takkuri” bởi Uchiyama Komanosuke. Tuy nhiên, do số lượng hạn chế và giá thành cao nên xe Nhật lúc bấy giờ chưa thể cạnh tranh được với xe nhập khẩu từ Mỹ.
Tiếp đó, do chịu tác động từ chiến tranh thế giới thứ II, ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản gần như đình trệ, chỉ tập trung và sản xuất xe phục vụ chiến tranh. Mãi đến năm 1952, Nhật mới bắt đầu hồi sinh mạnh mẽ. Các hãng xe như: Toyota, Honda, Nissan nhanh chóng vươn lên dẫn đầu thị trường nhờ ngoại hình xe nhỏ gọn, tiêu hao ít nhiên liệu, giá cả hợp lý, bền bỉ.
Hiện nay, Châu Á đang là nơi sản xuất và tiêu thụ ô tô nhiều nhất thế giới. Đây được xem là thị trường đầy tiềm năng cho các hãng xe trên toàn cầu bởi dân số đông, tỷ lệ sở hữu xe còn thấp, nền kinh tế đang trên đà phát triển.
Xu hướng xe ô tô chạy bằng điện
Dù có bề dày lịch sử hơn 100 năm, nhưng mãi đến sau này, xe ô tô điện mới được nhiều người chú ý. Đứng trước sự biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên cấp bách, xe hơi chạy điện trở thành xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp ô tô.
Với những ưu điểm vượt trội về khả năng: bảo vệ môi trường, giảm khí thải nhà kính… Xe ô tô điện được kỳ vọng sẽ mở ra một kỷ nguyên mới của ngành công nghiệp ô tô trong tương lai.
