Hệ thống phanh ô tô dễ gặp lỗi trục trặc do cường độ làm việc cao. Vì vậy cần phải thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống phanh xe.
Bảo dưỡng phanh ô tô
Khi nào cần bảo dưỡng phanh ô tô?
Đóng vai trò rất quan trọng nên hệ thống phanh ô tô cần kiểm tra và bảo dưỡng phanh định kỳ. Theo các chuyên gia, xe ô tô nên được bảo dưỡng hệ thống phanh định kỳ sau mỗi 50.000 – 100.000 km tuỳ vào điều kiện sử dụng xe. Với những xe chạy nhiều trong phố dùng phanh liên tục hay chạy nhiều trên đường đất cát, bụi bẩn… thì cần bảo dưỡng thường xuyên hơn. Tương tự với xe ô tô cũ đời sâu cũng vậy.
Quy trình bảo dưỡng phanh ô tô
Các bước bảo dưỡng, vệ sinh phanh ô tô:
- Kiểm tra tổng quát hệ thống phanh: Kiểm tra tình trạng bàn đạp phanh, hành trình tự do của bàn đẹp phanh, tình trạng hoạt động của bầu trợ lực phanh, tình trạng hoạt động chung của hệ thống phanh,…
- Kiểm tra dầu phanh: Kiểm tra tình trạng dầu phanh, lượng dầu phanh, chất lượng dầu phanh…
- Kiểm tra hệ thống ống dầu phanh: Kiểm tra tình trạng ống dẫn dầu, có bị rò rỉ, bị nứt không…
- Kiểm tra và vệ sinh má phanh: Kiểm tra độ mòn má phanh (nếu mòn sẽ thay mới), vệ sinh má phanh bằng dung dịch chuyên dụng, bôi mỡ má phanh và các vị trí liên quan…
- Kiểm tra cụm đĩa phanh và piston: Kiểm tra tình trạng piston và đĩa phanh, vệ sinh đĩa phanh…
- Kiểm tra phanh tay
- Thêm dầu phanh (nếu thiếu)
Các dấu hiệu phanh ô tô bị hỏng
Khi hệ thống phanh ô tô gặp vấn đề sẽ thường có các dấu hiệu sau:
- Phanh không ăn, phanh nhẹ phải đạp sát sàn
Khi này, đạp phanh có cảm giác lỏng lẻo phải đạp sát sàn mới ăn phanh. Có trường hợp đã đạp phanh hết cỡ mà xe giảm tốc rất chậm, thậm chí xe bị mất phanh. Đây là lỗi phanh cực kỳ nguy hiểm bởi nếu bị khi xe đang chạy ở vận tốc cao, người lái sẽ rất khó để kiểm soát được tốc độ.
Nguyên nhân phanh không ăn, phanh nhẹ… có thể do xe bị thiếu dầu phanh, má phanh bị mòn, cần đẩy piston xy lanh bị cong, xy lanh chính hỏng, khe hở má phanh không đúng chuẩn, má phanh và tang trống có vấn đề…
- Bàn đạp phanh bị rung, thấp
Nếu mỗi lần đạp phanh thấy bàn đạp bị rung giật thì đây là dấu hiệu cho biết phanh đang gặp vấn đề. Nguyên nhân có thể do đĩa phanh bị vênh, mòn không đều…Ngoài ra bàn đạp phanh bị thấp cũng là dấu hiệu cho thấy hệ thống phanh xe đang trục trặc.
- Lực phanh không đều
Thông thường khi nhấn phanh, lực phanh sẽ xuất hiện đều và ổn định. Nếu người lái nhấn chân phanh nhưng lực phanh chỉ xuất hiện vài giây rồi mất sau đó lại có. Tình trạng này lặp đi lặp lại thì khả năng cao là phanh đã gặp vấn đề. Nguyên nhân có thể do má phanh bị mòn, đĩa phanh bị mòn…
- Xe bị lệch hướng khi phanh
Một dấu hiệu khác cho thấy phanh xe đang gặp trục trặc đó là xe bị lệch khi đạp phanh. Cụ thể khi người lái đạp chân phanh, xe vẫn giảm tốc nhưng lại có hiện tượng hơi lệch sang bên trái hoặc bên phải. Nguyên nhân có thể do má phanh bị dính dầu, khe hở má phanh và tang trống không đúng chuẩn, đường dầu phanh bị tắc, xy lanh bị hỏng…
- Phanh có tiếng kêu
Xe có tiếng kêu lạ khi đạp phanh là một trong các dấu hiệu thường gặp cho thấy phanh bị trục trặc. Nguyên nhân phanh xe bị kêu có thể do má phanh bị mòn, má phanh bị lỏng, mâm phanh bị lỏng…
- Hao dầu phanh
Dầu phanh ô tô sẽ bị hao hụt theo thời gian tuy nhiên không quá nhanh. Nếu xe bị hao dầu phanh nhanh hơn bình thường thì có thể do xy lanh chính, xy lanh công tác hoặc các ống dẫn dầu bị rò rỉ…
- Phanh bị kẹt
Phanh bị kẹt, bị bó là lỗi phanh không nhả dù đã nhả chân phanh hoặc xuất hiện kể cả khi không đạp chân phanh. Lỗi này tương đối thường gặp ở hệ thống phanh ô tô. Dấu hiệu nhận biết là người lái xe không đạp chân phanh hoặc sau khi đạp đã nhả chân phanh nhưng hệ thống phanh vẫn hoạt động, làm xe giảm tốc.
Nguyên nhân có thể do bộ trợ lực phanh bị hỏng, cần đẩy bơm chính điều chỉnh sai, bàn đạp phanh cong, má phanh bị lệch, đường dẫn dầu phanh bị tắc, xy lanh con bị hỏng, piston bị kẹt…
- Phanh bị nặng, cứng
Thông thường khi đạp phanh người lái sẽ có một phản lực đẩy ngược chân phanh lên trên nhưng lực này không lớn. Nếu phanh có vấn đề lực này sẽ lớn hơn bình thường gây cảm giác phanh bị nặng, cứng. Nguyên nhân có thể do đường dẫn dầu bị tắc, bộ trợ lực phanh có vấn đề…
- Đèn báo lỗi phanh bật sáng
Đèn báo lỗi phanh bật sáng báo hiệu là dấu hiệu nhận biết hệ thống phanh đang có vấn đề. Nguyên nhân thường gặp là dầu phanh xuống thấp, áp suất thủy lực bị mất một bên…
Kiểm tra và sửa chữa hệ thống phanh ô tô
Trong quá trình sử dụng nếu thấy xe có các dấu hiệu bất thường ở hệ thống phanh, chủ xe cũng nên kiểm tra để khắc phục sớm nhất có thể.
Lỗi phanh thường dẫn đến nhiều tình huống nguy hiểm, rất khó kiểm soát. Một lỗi hỏng trong hệ thống phanh không chỉ vì một bộ phận hay chi tiết nào đó trục trặc mà có thể do hệ luỵ của một chuỗi trục trặc. Thế nên khi kiểm tra hệ thống phanh ô tô cần kiểm tra một cách tổng quát, toàn bộ các chi tiết bên trong hệ thống phanh.
Những chi tiết thường gây trục trặc, hư hỏng trong hệ thống phanh cần kiểm tra:
Dầu phanh
Dầu phanh là hạng mục quan trọng không thể thiếu khi kiểm tra hệ thống phanh ô tô. Rất nhiều lỗi phanh bắt nguồn từ việc thiếu dầu phanh. Thông qua kiểm tra dầu phanh chủ xe cũng sẽ biết tình trạng hoạt động của hệ thống phanh.
Khi kiểm tra mức dầu phanh, nếu thấy xuống thấp hơn quy định thì cần châm thêm. Trong trường xe bị hao dầu bất thường thì có thể dầu đã bị rò rỉ ở một vị trí nào đó. Nên kiểm tra thêm về màu sắc của dầu. Nếu dầu phanh có màu sậm thì là dầu đã bẩn, cần thay mới.
Nguồn gốc của dầu phanh là dầu tinh lọc chất lượng cao. Các nhà sản xuất đã thêm những phụ gia đa chức năng cần đến để dầu phanh có thể bôi trơn, truyền chất lỏng, hạn chế ăn mòn phanh…
Khi mua dầu phanh cho xe cần chú ý tới loại dầu phanh. 4 loại dầu đạt đủ tiêu chuẩn bao gồm: DOT4, DOT1, DOT5, DOT3… Những loại còn lại có thể trộn với 4 loại trên theo một tỉ lệ an toàn tuy nhiên hiệu quả sẽ không cao. Mỗi loại xe sẽ phù hợp với từng tiêu chuẩn DOT. Trước khi thay dầu phanh, chủ xe nên tìm hiểu tham khảo xem xe mình phù hợp với loại dầu phanh nào. Khi thay dầu cần lưu ý tuyệt đối không để nước lẫn vào dầu phanh.
Má phanh
Má phanh là một trong những bộ phận cần được kiểm tra kỹ và thường xuyên. Bởi má phanh phải làm việc trong điều kiện rất khắc nghiệt, liên tục chịu sự ma sát cao nên rất nhanh hao mòn, xuống cấp.
Nếu má phanh mòn sẽ khiến hiệu năng phanh giảm, phanh bị kêu, phanh không ăn… Má phanh mòn còn làm nóng đĩa phanh, ảnh hưởng đến chất lượng đĩa phanh. Vì thế khi kiểm tra thấy má phanh bị mòn cần thay mới má phanh.
Theo các chuyên gia, thời gian thay má phanh ô tô là sau mỗi 50.000 – 80.000 km vận hành. Tuy nhiên để biết chính xác khi nào thay má phanh ô tô nên kiểm tra tình trạng mòn thực tế của má phanh.
Đĩa phanh
Tương tự má phanh, đĩa phanh cũng làm việc ở điều kiện khắc nghiệt nên dễ bị hao mòn, xuống cấp. Đĩa phanh không chỉ bị mòn mà còn có thể bị cong vênh, biến dạng nếu chịu lực tác động mạnh như xe bị va chạm, xe bị sập ổ gà… Đĩa phanh bị mòn hay biến dạng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự vận hành của hệ thống phanh.
Khi kiểm tra phanh ô tô cần kiểm tra đĩa phanh. Nếu đĩa phanh bị mòn không đều, cong vênh… có thể rà láng lại, nắn chỉnh lại mà không cần thay mới. Theo nhiều chuyên gia, thời gian thay đĩa phanh ô tô là sau 2 – 3 năm sử dụng. Để biết chính xác khi nào cần thay đĩa phanh oto tốt nhất nên kiểm tra tình trạng đĩa phanh.
Bầu trợ lực phanh
Bầu trợ lực phanh bị hỏng sẽ khiến phanh bị nặng cứng, bàn đạp phanh cao hoặc thấp hơn bình thường, quãng đường phanh dài hơn… Do đó khi kiểm tra hệ thống phanh ô tô cần kiểm tra cả bầu trợ lực phanh.
Văn Quốc
