Xe ô tô mất lái là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng. Vậy tại sao xe ô tô bị mất lái và cách xử lý thế nào?
Xe mất lái là gì?
Xe mất lái là từ dùng chung để chỉ hiện tượng người lái mất khả năng kiểm soát xe. Đa phần hiện tượng xe ô tô mất lái xảy ra đột ngột và bất ngờ khiến người lái không kịp phản ứng hoặc rất khó xử lý. Xe ô tô mất lái chính là một trong những nguyên nhân gây tai nạn giao thông chiếm tỷ lệ cao nhất.
Nguyên nhân xe ô tô mất lái
Có rất nhiều nguyên nhân lý giải tại sao xe ô tô bị mất lái, có thể vì yếu tố khách quan hoặc yếu tố chủ quan. Thông thường người ta chia nguyên nhân xe ô tô mất lái làm 2 nhóm chính: do người lái mắc sai phạm trong kỹ thuật lái xe hoặc do sự cố liên quan đến trục trặc kỹ thuật xe.
Nguyên nhân xe ô tô mất lái do kỹ thuật lái xe phổ biến như: không làm chủ tốc độ, phóng nhanh, vượt ẩu, đạp nhầm chân ga với chân phanh, vào cua bị thiếu lái hoặc thừa lái, không kiểm soát tốt khi xe đi qua đường trơn trượt…
Nguyên nhân xe ô tô bị mất lái do trục trặc kỹ thuật xe thường gặp như: xe bị mất phanh, xe bị lệch tay lái, thước lái bị lệch, nổ lốp đột ngột, một chi tiết quan trọng trong hệ thống lái hoặc trong hệ thống vận hành bị hỏng hóc, mắc kẹt…
Cách xử lý khi xe mất lái
Khi xe ô tô bị mất lái, người lái càng hoảng loạn thì càng khó xử lý tình huống. Vì vậy điều quan trọng cần làm là cố gắng giữ bình tĩnh.
Đầu tiên hãy giảm tốc độ xe bằng cách giảm chân ga từ từ, chuyển xe về số thấp để phanh động cơ. Lưu ý chỉ nên đạp nhấp nhẹ phanh, không nên đạp phanh mạnh và ghì liên tục. Bởi nếu xe đang di chuyển tốc độ cao hoặc bánh trước/bánh sau đang bị trượt, bị mất độ bám thì việc phanh mạnh sẽ càng khiến tình huống nguy hiểm hơn như khiến xe bị bó cứng phanh, bánh xe càng mất độ bám, xe bị mất cân bằng dẫn đến xe bị văng quay vòng hoặc bị lật…
Khi xe bắt đầu di chuyển chậm lại và người lái lấy được sự kiểm soát xe thì hãy quan sát đường và bình tĩnh điều khiển vô lăng để đưa xe về đúng làn đường. Nếu có thể nên tìm chỗ để xe đỗ an toàn để lấy lại bình tĩnh rồi hãy tiếp tục hành trình.
Sau đây là một số lưu ý quan trọng khi xử lý hiện tượng xe ô tô mất lái:
Trường hợp mặt đường phía trước không trơn trượt, không có vật cản, xe có các tính năng hỗ trợ phanh ABS, EBD, BA… người lái có thể phanh gấp.
Trường hợp mặt đường phía trước trơn trượt, có vật cản, chỉ nên đạp rà phanh (không phanh gấp) kết hợp chuyển về số thấp để phanh động cơ.
Trường hợp nguy hiểm nhất là mất lái ở khu vực có nhiều xe hoặc đường cao tốc. Nếu gặp phải trường hợp này, người lái xe cần ngay lập tức bật đèn cảnh báo, bấm còi liên tục để cảnh báo những người xung quanh. Thực hiện các thao tác kết hợp sử dụng phanh, về số thấp để lấy lại kiểm soát của xe. Trong trường hợp nguy cấp, người lái xe có thể phải sẵn sàng tâm lý cho việc xảy ra va chạm. Tốt nhất hãy bẻ lái cho xe va chạm hoặc lao về những nơi ít tổn hại nhất như lao xuống ruộng, lao vào bụi cỏ, barie chắn đường…
Trong trường hợp xe bị mất phanh, người lái cố gắng đưa xe về số 1 để phanh động cơ, đồng thời kéo phanh tay. Lưu ý tuyệt đối không đưa xe về số N. Bởi chuyển xe về trạng thái tự do sẽ càng khiến xe bị mất kiểm soát. Trường hợp xe đang xuống dốc thì việc đưa xe về số N sẽ khiến xe lao nhanh hơn.
Cách hạn chế xe mất lái
Có thể hạn chế hiện tượng xe mất lái với các kinh nghiệm sau đây:
- Cầm vô lăng đúng cách, tư thế ngồi lái xe thoải mái để thể xử lý linh hoạt trong mọi tình huống.
- Chạy xe đúng tốc độ quy định, không phóng nhanh vượt ấu gây nguy hiểm. Đặc biệt giữ khoảng cách an toàn với các xe đang di chuyển cùng chiều. Tuân thủ Luật Giao thông đường bộ.
- Giảm tốc độ trước khi chuẩn bị vào cua. Khi vào cua, cần giữ vững tay lái và hết sức cẩn thận. Không đạp ga tăng tốc quá sớm, giảm ga đột ngột hoặc phanh gấp khi đang giữa cua. Chỉ áp dụng kỹ thuật đánh vô lăng ô tô chéo tay khi chạy xe tốc độ thấp. Còn khi chạy xe tốc độ cao nên áp dụng kỹ thuật đánh lái kéo đẩy.
- Khi chạy xe dưới thời tiết xấu, đường nhiều sương mù, đường mưa trơn trượt… người lái nhất định không được chủ quan. Bật đèn đúng quy định và giữ tốc độ chậm. Hạn chế phanh gấp.
Ngoài chú ý về kỹ thuật lái xe còn cần chú ý tình trạng của xe. Để đảm bảo xe hoạt động trơn tru, không bị gặp lỗi trục trặc cần đưa xe đi kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ về động cơ, hộp số, hệ thống lái, hệ thống treo xe, lốp xe…
Trong quá trình sử dụng xe, nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường, nhất là ở hệ thống lái như vô lăng bị rơ, xe bị nhao lái, lốp xe mòn không đều, đèn báo lỗi động cơ, đèn báo lỗi hộp số phát sáng… nên đưa xe đi kiểm tra sớm nhất có thể.
Minh Nghĩa
