Fuel Trim là thông số cho biết sự điều chỉnh hỗn hợp nhiên liệu nhằm duy trì tỷ lệ không khí và nhiên liệu ở mức cân bằng.
Fuel trim là gì?
Fuel trim dịch sang tiếng Việt có nghĩa là sự bù nhiên liệu động cơ. Thông thường, tỷ lệ vàng giữa nhiên liệu và không khí cho quá trình đốt cháy bên trong động cơ ô tô là 14,7:1 – 14,7 phần không khí và 1 phần nhiên liệu. Đây là tỷ lệ giúp tiết kiệm nhiên liệu đồng thời hạn chế lượng khí thải.
Nếu tỷ lệ này nhỏ hơn 14,7, có nghĩa hỗn hợp nhiên liệu đang bị giàu. Hỗn hợp nhiên liệu giàu tuy giúp động cơ sản sinh nhiều công suất hơn nhưng lại làm tăng nhiên liệu và lượng khí thải.
Ngược lại, nếu tỷ lệ này lớn hơn 14,7, có nghĩa hỗn hợp nhiên liệu đang bị nghèo. Hỗn hợp nhiên liệu nghèo dù giúp tiết kiệm nhiên liệu nhưng không giảm mức khí thải của xe. Thậm chí lượng khí thải có thể cao hơn vì một số xi lanh của xe bị mất lửa, ảnh hưởng đến vận hành và rất hại cho động cơ. Vì vậy, hỗn hợp nhiên liệu giàu hay nghèo đều không tốt.
Để ngăn tình trạng này, hệ thống điều khiển hệ thống truyền động ECM (Engine Control Module) sẽ liên tục giám sát tỷ lệ nhiên liệu và không khí và điều chỉnh duy trì tỷ lệ này về trạng thái cân bằng. Fuel Trim chính là thông số thể hiện sự điều chỉnh của ECM.
ECM giám sát tỷ lệ nhiên liệu và không khí thông qua tín nhiệm truyền về từ cảm biến oxy nằm ở đường ống xả. Nếu thấy hỗn hợp nghèo, ECM sẽ bù nhiên liệu động cơ. Còn nếu phát hiện hỗn hợp giàu, ECM sẽ cắt giảm nhiên liệu nạp vào. Như vậy Fuel trim có chính xác hay không phụ thuộc rất lớn vào tín hiệu điện mà cảm biến oxy truyền về.
Khi động cơ vừa khởi động, cần 10 – 30 giây để dây nhiệt trong cảm biến oxy nóng lên đến nhiệt độ cảm biến có thể hoạt động. Trong thời gian này hỗn hợp nhiên liệu được giữ cố định theo giá trị gần nhất mà bộ nhớ lưu lại trước đó. Khi cảm biến nóng, ECM sẽ bắt đầu điều chỉnh dựa trên tín hiệu từ cảm biến. Và khi tắt máy xe, giá trị cân bằng nhiên liệu cuối cùng sẽ được ECM lưu lại trong bộ nhớ để sử dụng cho lần khởi động tiếp theo.
Cách đọc giá trị Fuel trim
Có thể đọc Fuel trim bằng máy chẩn đoán kết nối với giắc chẩn đoán OBD II. Thông thường giắc chẩn đoán OBD II nằm ở phía dưới bảng điều khiển và gần trụ lái. Trong sách hướng dẫn sử dụng xe có đề cập chính xác vị trí giắc này. Để sử dụng máy chẩn đoán đọc Fuel trim cần khởi động xe. Khi cắm vào giắc chẩn đoán, máy sẽ tự động kết nối với hệ thống máy tính của xe ô tô.
Hai loại giá trị Fuel Trim được hiển thị sẽ là Short Term Fuel Trim (STFT) và Long Term Fuel Trim (LTFT).
Short Term Fuel Trim (STFT) là thông số cho biết sự bù nhiên liệu động cơ khi xe khởi động xe. Thông số này thay đổi nhanh và có thể xoay quanh một tải trọng, tốc độ, nhiệt độ động cơ. Thông thường, Short Term Fuel Trim sẽ giữ nguyên trong khoảng từ -10 đến +10 %. Nhưng cũng có một số trường hợp, nó tăng lên đến 25% hoặc cao hơn.
Xem thêm:
- Nguyên nhân xe ô tô đề khó nổ, không nổ và cách phòng tránh
- Cách xử lý ô tô chết máy giữa đường
- Xe ô tô chạy yếu, tăng tốc chậm nguyên nhân tại sao?
Long Term Fuel Trim (LTFT) là thông số cho biết sự bù nhiên liệu động cơ dài hạn để cân bằng hỗn hợp nhiên liệu. Thông số này thể hiện rõ hơn và chính xác hơn về cách thức hỗn hợp nhiên liệu được điều chỉnh thực tế khi động cơ hoạt động.
Ý nghĩa của Fuel trim
Khi Fuel trim dương nghĩa là ECM bổ sung thêm nhiên liệu cho động cơ bằng cách tăng độ rộng xung hoặc kéo dài thời gian mở kim phun. Mục đích của ECM là làm giàu hỗn hợp nhiên liệu bởi hỗn hợp này đang bị nghèo.
Fuel trim âm nghĩa là ECM cắt giảm nhiên liệu nạp vào bằng cách giảm độ rộng xung hoặc rút ngắn thời gian mở kim phun. Điều này giúp hỗn hợp nhiên liệu nghèo hơn do đang bị giàu.
Việc tìm hiểu các thông số Fuel trim (STFT và LTFT) sẽ giúp nắm được tình trạng hỗn hợp nhiên liệu thực tế. LTFT càng gần bằng 0 cho thấy động cơ đang hoạt động hiệu quả. Đôi khi thông số này cũng có thể dao động từ 5 – 8% tuỳ vào từng điều kiện. Nhưng nếu LTFT lớn hơn 10% thì khả năng cao là động cơ đang gặp trục trặc gì đó.
Tuy nhiên cũng cần lưu ý một điểm quan trọng là tất cả sự can thiệp điều chỉnh của ECM đều dựa trên tín hiệu điện được truyền từ cảm biến oxy. Khi hỗn hợp nhiên liệu giàu, cảm biến oxy sẽ gửi về tín hiệu điện cao áp hơn. Còn khi hỗn hợp nghèo, tín hiệu truyền về sẽ là điện áp thấp hơn. Do đó nếu cảm biến oxy bị trục trặc, tín hiệu đưa ra bị sai thì cũng sẽ khiến ECM hiệu chỉnh sai.
Tùng Lâm
