Khi van điều áp nhiên liệu ô tô bị hỏng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến công suất của động cơ. Nếu không sớm xử lý sẽ gây hại cho nhiều bộ phận.
Van điều áp nhiên liệu ô tô là gì?
Van điều áp nhiên liệu ô tô (Fuel Pressure Regulator) là một bộ phận nằm trong hệ thống nạp nhiên liệu ô tô, đảm nhận nhiệm vụ hiệu chỉnh và duy trì áp suất nhiên liệu ở kim phun sao cho phù hợp nhất với từng chế độ làm việc của động cơ. Van điều áp có hình trụ, được lắp vào ống cấp nhiên liệu dẫn đến mỗi kim phun (còn gọi là ống chia).
Vì sao cần có van điều áp nhiên liệu?
Muốn kim phun phun nhiên liệu vào buồng đốt ở dạng tơi xốp, có thể bốc hơi để sự cháy đạt hiệu quả cao nhất thì cần có một áp suất đủ lớn. Bơm nhiên liệu chính là bộ phận tạo ra áp suất này.
Tuy nhiên, nếu áp suất nhiên liệu trong ống chia cố định ở một giá trị mà không thay đổi thì chỉ thoả mãn điều kiện cần chứ chưa phải đủ. Bởi lượng nhiên liệu phun ra qua kim phun bị tác động bởi 3 yếu tố: diện tích lỗ kim phun, thời gian mở kim phun, độ chênh lệch áp suất giữa đầu vào và đầu ra của kim phun.
Trong đó tổng diện tích lỗ phun là gần như không đổi. Thời gian mở kim phun do hệ thống điều khiển ECU tính toán và quyết định dựa trên các tín hiệu từ cảm biến truyền về. Còn độ chênh lệch áp suất giữa đầu vào và đầu ra của kim phun thường không ổn định và không thể kiểm soát.
Vì tuy áp suất đầu vào của kim phun luôn cố định nhưng áp suất đầu ra (áp suất hút từ động cơ) sẽ thay đổi phụ thuộc vào chế độ làm việc của động cơ. Nếu áp suất đầu vào không đổi trong khi áp suất đầu ra lại thay đổi thì độ chênh lệch áp suất cũng thay đổi theo, làm ảnh hưởng trực tiếp đến lượng nhiên liệu phun ra. Đây chính là lý do vì sao cần có van điều áp nhiên liệu.
Van điều áp nhiên liệu sẽ giúp khắc phục tình trạng trên, kiểm soát được độ chênh lệch áp suất đầu vào và đầu ra. Nhờ đó mà hệ thống nạp có thể cung cấp chính xác lượng nhiên liệu tham gia vào quá trình đốt cháy.
Cấu tạo van điều áp khá đơn giản, gồm lò xò có một ống nối thông với họng hút của động cơ. Van sẽ giúp điều chỉnh áp suất nhiên liệu trong ống chia thay đổi linh hoạt theo từng trạng thái làm việc của động cơ sao cho áp suất nhiên liệu khi ra khỏi kim phun luôn ở một trị số cố định.
Dấu hiệu van điều áp bị hỏng
Xe bị yếu, tăng tốc chậm
Xe ô tô bị yếu, tăng tốc chậm có nhiều nguyên nhân. Trong đó khả năng cao là do van điều áp gặp trục trặc. Vì khi van điều áp bị hỏng, áp suất nhiên liệu sẽ không ổn định, trở nên quá thấp hoặc quá cao. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của động cơ. Dấu hiệu dễ thấy nhất là động cơ bị giảm công suất làm xe tăng tốc chậm, tăng tốc khó, thậm chí còn có hiện tượng xe bị bỏ máy.
Ống xả có khói đen
Xe có khói đen cũng là một dấu hiệu van điều áp nhiên liệu bị hư hỏng. Khi van điều áp bị hỏng, hỗn hợp nhiên liệu có thể giàu hơn khiến nhiên liệu cháy không hết, dẫn đến hiện tượng ống xả có khói đen.
Nhiên liệu rò rỉ
Màng cao su bên trong van điều áp hay vòng làm kín hỏng có thể khiến nhiên liệu bị rò rỉ ra ngoài, từ đó làm giảm áp suất nhiên liệu. Tình trạng này sẽ làm kim phun hoạt động thiếu chính xác, dẫn đến hỗn hợp nhiên liệu bị giàu hơn hoặc nghèo hơn.
Cách kiểm tra van điều áp nhiên liệu
Khi nghi ngờ van điều áp xăng ô tô bị hỏng có thể kiểm tra nhanh bằng các cách sau:
Kiểm tra rò rỉ nhiên liệu
Đầu tiên, kiểm tra xem van điều áp nhiên liệu có bị rò rỉ không. Mở nắp capo, tìm vị trí van điều áp nhiên liệu. Van này thường nằm trên đường ống phân phối nhiên liệu (ống chia). Nếu không biết vị trí có thể xem trong Sách hướng dẫn sử dụng xe.
Khi đã xác định được vị trí van cần kiểm tra xem đường ống chân không gắn với van có bị lỏng, hư hỏng không. Trường hợp bị nứt, vỡ, nhiên liệu bị rò rỉ thì cần thay mới ngay lập tức.
Kiểm tra áp suất nhiên liệu
Nếu van điều áp không bị rò rỉ thì kiểm tra áp suất nhiên liệu. Để kiểm tra chỉ cần kết nối đồng hồ đo áp suất với hệ thống đường ống cấp nhiên liệu. Sách hướng dẫn sử dụng xe có đề cập rõ vị trí kết nối đồng hồ với hệ thống nhiên liệu và trị số tiêu chuẩn.
Sau khi kết nối thành công, hãy khởi động xe để xe chạy không tải vài phút rồi tắt máy. Kiểm tra trị số hiển thị trên đồng hồ khi động cơ chạy. Ghi lại trị số này và so sánh với trị số tiêu chuẩn trong Sách hướng dẫn sử dụng xe. Trị số ghi được nên giống với trị số tiêu chuẩn và không thay đổi ngay cả lúc tắt máy.
Nếu trị số ghi được thấp hơn tiêu chuẩn thì có thể van điều áp bị hỏng hoặc bơm nhiên liệu, lọc nhiên liệu, đường ống nối gặp vấn đề. Nếu trị số bị tụt khi xe tắt máy thì khả năng cao là kim phun, đường ống hồi nhiên liệu bị rò rỉ hoặc lọc nhiên liệu quá bẩn.
Khi phát hiện các dấu hiệu van điều áp bị hỏng nên kiểm tra và khắc phục càng sớm càng tốt. Để lâu không chỉ làm giảm công suất mà còn ảnh hưởng đến động cơ cũng như nhiều bộ phận liên quan khác.
Quang Trần
