Hệ thống cảnh báo lệch làn đường và hỗ trợ giữ làn đường được đánh giá là các công nghệ an toàn nên có trên xe ô tô hiện đại.
Có nhiều nguyên nhân khiến xe chạy lệch làn đường như người lái phạm lỗi điều khiển, mất tập trung hay buồn ngủ… Dù là nguyên nhân nào thì chạy xe lệch làn đường cũng đều rất nguy hiểm. Theo một thống kế của Cơ quan An toàn Giao thông quốc gia Mỹ, số vụ tai nạn tử vong liên quan đến chạy xe lệch làn chiếm tới 37%. Chính vì vậy mà hệ thống cảnh báo lệch làn đường và hỗ trợ duy trì làn được đánh giá là hai trong các hệ thống an toàn trên ô tô nên có hiện nay.
Hiểu rõ về hệ thống cảnh báo chệch làn đường
Hệ thống cảnh báo lệch làn đường LDWS là gì?
Cảnh báo chệch làn đường LDWS (Lane Departure Warning System) là một công nghệ an toàn trên xe ô tô giúp cảnh báo cho người lái khi xe bắt đầu di chuyển ra khỏi làn đường đang đi. Hệ thống sẽ cảnh báo bằng cách hiển thị hình ảnh trên bảng đồng hồ, phát tín hiệu âm thanh và rung vô lăng.
Hệ thống này ra mắt lần đầu vào năm 2000, được phát triển bởi công ty Iteris của Mỹ ứng dụng trên mẫu xe tải Mercedes Actros. Với dòng xe du lịch, vào giai đoạn đầu, LDWS hầu như chỉ có mặt trên các dòng ô tô hạng sang. Tuy nhiên hiện nay, LDWS đã ngày càng trở nên phổ biến hơn, được trang bị nên nhiều mẫu xe phổ thông như Toyota Fortuner, Toyota Hilux, Mazda CX-30, Mazda CX-5, Ford Ranger…
Hệ thống cảnh báo lệch làn đường thường gồm có các bộ phận:
- Camera được lắp phía sau kính chắn gió, nằm phía sau gương chiếu hậu trung tâm
- Cảm biến laser lắp phía trước xe
- Cảm biến hồng ngoại lắp sau kính chắn gió hoặc dưới gầm xe
- Hệ thống cảnh báo
Nguyên lý hoạt động hệ thống cảnh báo lệch làn đường: Camera sẽ giám sát vạch phân cách làn đường bên trái và bên phải (cả màu trắng và màu vàng). Hệ thống LDWS sử dụng nguyên tắc biến đổi Hough và phát hiện cạnh Canny để nhận diện các vạch kẻ đường từ hình ảnh thực cung cấp bởi camera. Nếu phát hiện xe chạy quá gần với mép vạch kẻ đường, hệ thống LDWS sẽ kích hoạt cảnh báo cho người lái thông qua hình ảnh trên màn hình bảng đồng hồ, rung vô lăng và phát tín hiệu âm thanh. Một số xe còn thêm cả rung ghế lái.
Xem thêm:
- Hướng dẫn sử dụng Cruise Control đúng cách
- Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc, đổ đèo là gì?
- Các tác dụng của hệ thống kiểm soát lực kéo
Người lái có thể chủ động nhấn nút hệ thống cảnh báo lệch làn đường để tắt hoặc bật lại hệ thống này.
Điều kiện hoạt động hệ thống cảnh báo lệch làn đường: Để tránh đưa ra cảnh báo nhầm lẫn, hệ thống LDWS chỉ phát tín hiệu cảnh báo trong điều kiện nhất định như:
- Tốc độ xe nằm trong khoảng từ 70 – 180 km/h
- Xe đang chạy trên đường thẳng hoặc độ cua nhẹ
- Không bật đèn xi nhan
- Không đạp phanh
- Không xoay vô lăng
- Không chủ động tăng tốc
Điều kiện hoạt động của hệ thống cảnh báo lệch làn đường có thể khác nhau trên các xe tuỳ theo cài đặt của nhà sản xuất.
Hệ thống hỗ trợ duy trì làn đường LKA là gì?
Hỗ trợ duy trì làn đường LKA (Lane Keeping Assist) hay LKS (Lane Keeping System) là một công nghệ nâng cao của hệ thống cảnh báo lệch làn đường. Khi phát hiện xe có dấu hiệu lệch làn, hệ thống hỗ trợ duy trì làn đường LKA sẽ phát tín hiệu cảnh báo cho người lái (tương tự như LDWS), nếu người lái không có phản hồi thì hệ thống sẽ tự động thực hiện các bước để đảm bảo xe chạy đúng làn đường đang đi.
Cấu tạo hệ thống duy trì làn đường gồm: hệ thống camera – cảm biến, hệ thống cảnh báo, hệ thống hỗ trợ giữ làn đường… Trong đó hệ thống camera – cảm biến sẽ có chức năng nhận diện làn đường để phát hiện xe chạy lệch làn, từ đó đưa ra cảnh báo.
Trường hợp sau khi đưa ra cảnh báo nhưng LKA không nhận được phản hồi từ người lái thì sẽ tiến hành can thiệp giữ xe chạy đúng làn đường đang đi. Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường có các thành phần chính sau: hệ thống phanh, hệ thống kiểm soát động cơ, hệ thống trợ lực lái điện, hệ thống kiểm soát hành trình…
Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường cũng chỉ hoạt động trong điều kiện nhất định tương tự như hệ thống cảnh báo chệch làn đường. Người lái có thể chủ động tắt/bật hệ thống này thông qua nút điều khiển.
Xem thêm:
- Phanh ABS có tác dụng gì?
- Hệ thống phanh BA có tác dụng gì?
- Những lưu ý khi xe có hệ thống cân bằng điện tử
Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường LCA là gì?
Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường LCA (Lane Centering Assist) là công nghệ nâng cao hơn của LKA. Nếu LKA chỉ vận hành theo cơ chế phản ứng (tức điều chỉnh xe sau khi có dấu hiệu lệch ra khỏi làn đường) thì LCA lại chủ động giữ xe đi vào giữa làn.
Hệ thống hỗ trợ giữ làn LKA là gì?
Hệ thống hỗ trợ giữ làn (Lane Keeping Assist – LKA) là một trong những tính năng an toàn chủ động được trang bị trên nhiều mẫu xe hiện đại. Công nghệ này sử dụng camera gắn phía trước đầu xe để theo dõi vạch kẻ đường và can thiệp bằng cách đánh lái nhẹ nếu xe có xu hướng lệch khỏi làn đường mà không có tín hiệu xi-nhan.
Bên cạnh LKA, còn có Lane Centering Assist (LCA) – tính năng cao cấp hơn giúp xe luôn giữ trung tâm làn đường. Trong khi đó, hệ thống cảnh báo lệch làn (LDWS – Lane Departure Warning System) chỉ phát tín hiệu âm thanh hoặc rung vô-lăng, chứ không chủ động can thiệp.
Tóm lại, nếu LDWS chỉ cảnh báo, thì LKA và LCA là những hệ thống có khả năng tự động điều chỉnh hướng lái, nhằm giữ an toàn tối đa cho người điều khiển xe.
Nhược điểm chung của các hệ thống cảnh báo và hỗ trợ duy trì làn đường là khả năng nhận diện vạch kẻ làn đường vẫn còn hạn chế, nhất là với đường đang thi công hay khi lái xe trong điều kiện thời tiết xấu. Thực tế thì các công nghệ này chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ lái xe an toàn, không phải là công nghệ xe tự hành. Do đó dù xe có được trang bị LDWS, LKA hay LCA thì người lái xe vẫn luôn phải giữa sự tập trung và tỉnh táo.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống cảnh báo lệch làn đường
Hệ thống hoạt động dựa trên camera đặt ở phía trước, thường nằm gần gương chiếu hậu trong cabin. Camera này nhận diện các vạch kẻ làn trên mặt đường, sau đó gửi dữ liệu về ECU (bộ điều khiển trung tâm). Khi phát hiện xe có xu hướng lệch khỏi làn mà không có tín hiệu chuyển hướng, hệ thống sẽ thực hiện một trong hai hành động:
- Cảnh báo bằng âm thanh và rung vô-lăng (LDWS)
- Can thiệp bằng cách đánh lái nhẹ để giữ xe trong làn (LKA/LCA)
Tính năng này hoạt động hiệu quả nhất ở tốc độ trên 60 km/h và khi đường có vạch kẻ rõ ràng. Với những hệ thống tiên tiến như của Volvo, xe còn có thể giữ vị trí chính xác ở giữa làn nhờ sự hỗ trợ từ cảm biến góc lái và vô-lăng điện tử.
Lợi ích khi sử dụng tính năng hỗ trợ giữ làn đường
Hệ thống hỗ trợ giữ làn không chỉ giúp nâng cao sự an toàn, mà còn mang lại trải nghiệm lái thư giãn hơn, nhất là trên đường cao tốc hoặc khi di chuyển dài ngày. Một số lợi ích nổi bật gồm:
- Giảm tai nạn do chệch làn: Lái xe khi mệt mỏi hoặc mất tập trung rất dễ bị lệch khỏi làn. LKA sẽ cảnh báo hoặc can thiệp để giữ xe đi đúng hướng.
- Hỗ trợ lái xe đường dài: Việc duy trì xe trong làn giúp người lái giảm mệt mỏi, đặc biệt khi kết hợp với hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng.
Bảo vệ người lái và hành khách: Giữ đúng làn góp phần giảm thiểu va chạm với xe khác hoặc các vật thể bên ngoài làn đường.
So sánh, phân biệt hệ thống cảnh báo chệch làn đường và hỗ trợ giữ làn đường
Bảng so sánh nhằm giúp phân biệt rõ hệ thống cảnh báo chệch làn đường và hỗ trợ giữ làn đường
| Tính năng | Giống nhau | Khác nhau |
| Cảnh báo lệch làn đường | Đều phát tín hiệu trong tình huống xe di chuyển lệch làn đường
Nếu bật xi nhan hoặc tăng tốc để vượt lên sẽ tạm thời bị ngắt. |
Phát tín hiệu thông qua hệ thống camera giám sát. |
| Hỗ trợ giữ làn đường | Cảnh báo kết hợp điều hướng về đúng làn đường |
Câu hỏi về hệ thống cảnh báo lệch làn đường và hỗ trợ giữ làn
Hệ thống hỗ trợ giữ làn có khiến xe tự lái hoàn toàn không?
Trả lời: Không. Hệ thống chỉ can thiệp nhẹ vào vô-lăng khi xe lệch làn, không thay thế hoàn toàn người lái. Bạn vẫn phải cầm vô-lăng và điều khiển xe chủ động.
Có cần bật xi-nhan khi chuyển làn nếu xe có hỗ trợ giữ làn?
Trả lời: Có. Nếu không bật xi-nhan, hệ thống sẽ hiểu bạn đang lệch làn không chủ đích và tự động can thiệp. Việc bật xi-nhan sẽ giúp hệ thống tạm ngắt can thiệp.
LKA và LCA khác nhau như thế nào?
Trả lời: LKA (Lane Keeping Assist) giúp xe không vượt ra ngoài làn đường. LCA (Lane Centering Assist) giữ xe luôn ở trung tâm làn, hoạt động mạnh mẽ hơn và thường đi kèm với kiểm soát hành trình.
Xe không có sẵn camera trước thì có lắp được hỗ trợ giữ làn không?
Trả lời: Rất khó. LKA/LCA đòi hỏi camera và hệ thống điều khiển điện tử chính xác. Các bộ aftermarket hiện nay chủ yếu chỉ hỗ trợ cảnh báo lệch làn (LDWS), không thể can thiệp đánh lái như LKA.
Hệ thống có hoạt động ban đêm hoặc khi trời mưa không?
Trả lời: Có thể hoạt động nhưng hiệu quả giảm đáng kể. Nếu vạch đường mờ, ánh sáng yếu hoặc camera bị che, hệ thống có thể tạm ngắt hoặc không hoạt động chính xác.
Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường không chỉ là một công nghệ an toàn hiện đại mà còn là “người bạn đồng hành” đắc lực trên mỗi hành trình dài. Trong bối cảnh xe ngày càng thông minh, việc hiểu và tận dụng đúng cách tính năng này sẽ giúp người lái thêm an tâm, giảm căng thẳng, đặc biệt khi di chuyển cao tốc hay đô thị đông đúc.
Tuy nhiên, đừng quên rằng đây là hệ thống hỗ trợ – người lái vẫn là nhân tố quyết định sự an toàn. Hãy luôn giữ tập trung, chủ động kiểm soát tay lái và chỉ coi công nghệ là công cụ bổ trợ, không phải thay thế.
