Cảm biến nhiệt độ nước làm mát bị lỗi sẽ khiến xe khó nổ máy và hoạt động không ổn định khi máy còn nguội.
Cảm biến nhiệt độ nước làm mát là gì?
Cảm biến nhiệt độ nước làm mát CTS (Coolant Temperature Sensor) có nhiệm vụ đo nhiệt độ hỗn hợp môi chất làm mát và truyền tín hiệu về ECU. Từ dữ liệu này, ECU có thể tính toán điều chỉnh thời gian phun nhiên liệu, đánh lửa và việc bật/tắt quạt két nước làm mát.
Xem thêm:
- Nguyên nhân xe bị giật khi tăng tốc
- Xe tăng tốc yếu do đâu?
- Cách xử lý khi xe bị hụt ga
Cấu tạo và nguyên lí hoạt động cảm biến nhiệt độ nước làm mát
Cấu tạo cảm biến nhiệt độ nước làm mát
Vị trí cảm biến nhiệt độ nước làm mát thường ở trên thân máy, nằm gần họng nước làm mát. Một số xe cảm biến được lắp trên nắp máy.
Cảm biến nhiệt độ nước làm mát thường có hình trụ rỗng có ren ngoài. Cấu tạo cảm biến gồm có một điện trở với hệ số nhiệt điện trở âm. Nghĩa là khi nhiệt độ giảm thì điện trở tăng và ngược lại. Cảm biến nhiệt độ nước làm mát có 2 chân, 1 chân tín hiệu THW và 1 chân mass E2.
Xem thêm:
- Dấu hiệu lỗi cảm biến lưu lượng khí nạp
- Cách kiểm tra lỗi cảm biến kích nổ
- Nguyên nhân lỗi cảm biến vị trí cánh bướm ga
Nguyên lý hoạt động cảm biến nhiệt độ nước làm mát
Nguyên lý làm việc cảm biến nhiệt độ nước làm mát dựa trên hệ số điện trở. Khi nhiệt độ làm mát nước thấp thì điện trở cảm biến tăng cao và ngược lại. ECU sẽ gửi điện áp từ bộ ổn áp qua điện trở giới hạn dòng đến cảm biến rồi về ECU và ra mass. Cảm biến kết nối song song với một bộ chuyển đổi tín hiệu thành số, còn gọi là bộ chuyển đổi A/D.
Xem thêm:
- Dấu hiệu cần thay dây curoa cam ô tô
- Khi nào cần thay lọc xăng ô tô?
- Bao lâu vệ sinh kim phun ô tô một lần?
Khi nhiệt độ nước làm mát thấp, điện trở cảm biến cao, điện áp đặt giữa 2 đầu bộ chuyển đổi A/D lớn. Điện áp cao được biến đổi thành một dãy xung vuông. Bộ vi xử lý giải mã và báo về ECU, ECU hiểu được rằng động cơ đang lạnh sẽ cho tăng xăng phun và góc đánh lửa sớm. Khi nhiệt độ nước làm mát cao, điện trở cảm biến thấp, điện áp đặt giữa 2 đầu bộ chuyển đổi A/D thấp, ECU nhận được tín hiệu rằng động cơ đang nóng sẽ cho chỉnh giảm xăng phun và góc đánh lửa sớm.
Chức năng cảm biến nhiệt độ nước làm mát
Điều chỉnh góc đánh lửa sớm
Khi động cơ ở trạng thái nguội, cảm biến nhiệt độ động cơ (ECT) sẽ gửi tín hiệu đến bộ điều khiển trung tâm (ECU) để tăng góc đánh lửa sớm. Ngược lại, khi động cơ nóng lên, ECU sẽ giảm góc đánh lửa sớm để bảo vệ động cơ và đảm bảo hiệu suất tối ưu.
Điều chỉnh thời gian phun nhiên liệu
Ở nhiệt độ thấp, cảm biến ECT gửi tín hiệu tới ECU để kéo dài thời gian phun nhiên liệu, giúp hỗn hợp nhiên liệu trở nên đậm hơn nhằm cải thiện quá trình đốt cháy. Khi động cơ đạt nhiệt độ cao hơn, ECU sẽ giảm thời gian phun nhiên liệu để duy trì tỉ lệ hòa khí lý tưởng.
Điều khiển quạt làm mát
\Khi nhiệt độ nước làm mát động cơ đạt khoảng 80-87 độ C, cảm biến ECT gửi tín hiệu đến ECU để khởi động quạt làm mát ở tốc độ thấp. Nếu nhiệt độ tiếp tục tăng lên mức 95-98 độ C, quạt làm mát sẽ tự động tăng tốc để đảm bảo động cơ không bị quá nhiệt.\
Điều chỉnh tốc độ không tải
\Khi động cơ vừa khởi động và còn lạnh, ECU sẽ điều khiển van không tải hoặc hệ thống bướm ga điện tử để tăng tốc độ không tải lên khoảng 900-1000 vòng/phút. Điều này giúp giảm ma sát và nhanh chóng đưa động cơ đến nhiệt độ hoạt động tối ưu.\
Điều khiển chuyển số
ECU cũng sử dụng thông tin từ cảm biến ECT để quản lý quá trình chuyển số trong hộp số tự động. Nếu nhiệt độ nước làm mát còn thấp, ECU sẽ hạn chế việc chuyển sang số cao để tránh làm tổn hại đến động cơ và hệ thống truyền động.
Dấu hiệu lỗi cảm biến nhiệt độ nước làm mát
Check đèn Engine báo sáng
Khi bộ điều khiển trung tâm (ECU) phát hiện có sự cố liên quan đến tín hiệu hoặc hệ thống cảm biến, đèn Check Engine sẽ bật sáng để cảnh báo người lái xe về vấn đề này.
Tiêu tốn nhiên liệu
Nếu cảm biến nhiệt độ nước làm mát gặp sự cố, tín hiệu gửi đến ECU sẽ không chính xác, khiến ECU tính toán sai thời gian phun nhiên liệu và lượng nhiên liệu cần thiết. Trong trường hợp nhiệt độ động cơ thấp, ECU sẽ phun thêm nhiên liệu để làm ấm động cơ, dẫn đến sự lãng phí nhiên liệu không cần thiết.
Động cơ quá nhiệt
Tín hiệu sai lệch từ cảm biến nhiệt độ có thể làm cho hệ thống quạt làm mát hoạt động không đúng cách, khiến nước làm mát không được làm mát đúng mức. Điều này có thể dẫn đến hiện tượng động cơ bị quá nhiệt, gây ra những hư hỏng nghiêm trọng.
Khói đen từ động cơ
Khi cảm biến nhiệt độ gửi tín hiệu sai, báo rằng nhiệt độ động cơ đang ở mức thấp, ECU sẽ tăng lượng nhiên liệu không cần thiết. Nhiên liệu thừa này, nếu không được đốt cháy hoàn toàn trong buồng đốt, sẽ cháy trong ống xả và tạo ra khói đen từ động cơ.
Cách kiểm tra cảm biến nhiệt độ nước làm mát
Dùng máy đo điện trở để đo cảm biến nhiệt độ nước làm mát. Để kiểm tra tình trạng cảm biến có thể sử dụng nước nóng/lạnh hoặc dùng bật lửa hơ nóng đầu cảm biến. Khi thực hiện thao tác này hãy xem điện trở cảm biến thay đổi như thế nào.
Nếu dùng bật lửa hơ cảm biến, điện trở cho giá trị từ 0,2 – 0,3 Ω thì cảm biến vẫn làm việc tốt. Nếu nhúng cảm biến vào nước lạnh, điện trở cho giá trị từ 4,8 – 6,6 Ω thì cảm biến vẫn làm việc tốt. Nếu các giá trị không giống thì khả năng cao là cảm biến nhiệt độ nước làm mát đã gặp vấn đề.
Dũng Phạm
